November Cursusmaand 2021 | Themaportals | 05-11-2021

Door Peer Verbruggen

Tijdens de eerste online cursus van onze November Cursusmaand keken Cris Kremers en Peer Verbruggen naar de nieuwe mogelijkheden die de 'Virtuele Collecties’ kunnen bieden. 18 deelnemers sloten vanuit hun eigen huiskamer aan bij deze online sessie. Hieronder vind je een kort verslag van de behandelde onderwerpen en kun je de volledige sessie nog eens terugkijken.

Het delen van data

Op dit moment delen ongeveer 80 instellingen hun data via Brabant Cloud. Deze data wordt op verschillende plekken gepresenteerd. Zo gebruiken 49 instellingen de Instant Website om hun collectie op hun eigen website te tonen. Wanneer items echter alleen te vinden zijn op de eigen website, zijn deze minder toegankelijk voor mensen die niet bekend zijn met je instelling. Hiermee blijven collecties afzonderlijke silo’s van data en kennis, die één voor één geopend moeten worden om hun inhoud prijs te kunnen geven.

Gelukkig wordt een deel van de data ook via bepaalde erfgoedportalen getoond. Zo zijn er op Brabantserfgoed.nl bijna 1.300.000 records uit Brabantse collecties of over Brabant te vinden. Naast dit portaal zijn er nog veel meer verschillende portalen met data over een bepaald onderwerp. Zo toont het Netwerk Oorlogsbronnen items uit diverse erfgoedcollecties, ook uit Brabant, die met de Tweede Wereldoorlog te maken hebben.

Heemkring Molenheide op Netwerk Oorlogsbronnen

De collectie van Heemkring Molenheide op Netwerk Oorlogsbronnen. (Bron: Netwerk Oorlogsbronnen)

Alle rechten voorbehouden

Het voordeel van deze portalen is dat gebruikers van online erfgoeddata eenvoudig kunnen vinden wat ze zoeken. Wanneer je informatie wil over het dorp Gilze, vind je op Brabantserfgoed.nl niet alleen informatie van Heemkring Molenheide uit Gilze-Rijen, maar ook informatie van bijvoorbeeld het BHIC of Heemkundekring ‘Son en Breugel’. Wanneer je zoekt naar informatie over Gilze in de Tweede Wereldoorlog op het Netwerk Oorlogsbronnen, vind je de foto’s van Heemkring Molenheide die te maken heeft met de Tweede Wereldoorlog, maar ook foto’s uit het Nationaal Archief of het NIOD.

Bepaalde onderdelen van jouw collectie kunnen dus interessant zijn voor verschillende doelgroepen. Maar hoe deel je stukjes data met bepaalde portalen of instellingen? 

Virtuele collecties

Om het delen van data nog makkelijker te maken zijn we bezig met de ontwikkeling van de zogenaamde ‘Virtuele Collectie’. Een ‘Virtuele Collectie’ is een zoekopdracht door alle datasets in Brabant Cloud. Deze zoekopdracht, en daarmee de resultaten die gevonden worden met de zoekopdracht, kan worden vastgelegd als een apart doorzoekbare ‘virtuele collectie’.

De zoekopdracht wordt binnen Brabant Cloud vastgelegd als een aparte dataset. Omdat deze dataset opgebouwd wordt door de resultaten van een zoekopdracht is het een dynamische dataset. Wanneer er nieuwe records online worden geplaatst die voldoen aan de zoekopdracht zullen deze ook door de dataset gevonden worden.

Net als de datasets van de verschillende instellingen, kan ook een dataset met een ‘virtuele collectie’ gedeeld worden via onze API, OAI-PMH of SPARQL en op die manier online gepresenteerd worden op bijvoorbeeld een Instant Website.

Enkele voorbeelden

Op dit moment is er al een voorbeeld van een ‘virtuele collectie’ online te vinden. Het Samenwerkingsverband Kempencollecties wil het erfgoed van de Brabantse Kempen beter zichtbaar en beleefbaar maken. Aan het samenwerkingsverband nemen 9 heemkundekringen en musea deel.

De collecties van deze heemkundekringen worden samen gepresenteerd als de Kempencollectie. Naast de collecties van de deelnemende instellingen wordt op de Kempencollectie ook data van andere instellingen over de Kempen getoond. Het gaat dan bijvoorbeeld om foto’s van monumenten uit het BHIC, of archeologische vondsten uit Bergeijk, die zich nu in de depots van het Rijksmuseum voor Oudheden in Leiden bevinden.

Schermafbeelding Kempencollectie

De Kempencollectie. (Bron: kempencollectie.online/collectie)

Alle rechten voorbehouden

De ‘virtuele collectie’ voor deze website is opgebouwd uit de datasets van de deelnemende instellingen en een ‘virtuele collectie’ die bestaat uit records die gemetadateerd zijn met bepaalde locaties uit de Kempen.

Een ander voorbeeld waar nu aan gewerkt wordt is de Collectie Zuiderwaterlinie. De Alliantie Zuiderwaterlinie heeft zelf een inventarisatie van collectiestukken over de Zuiderwaterlinie gemaakt, maar wil hun zoekmachine gaan verrijken met data van heemkundekringen en musea die te maken heeft met de Zuiderwaterlinie. Hiervoor vragen ze instellingen om aan relevante records het onderwerp ‘Zuiderwaterlinie’ toe te voegen. De ‘virtuele collectie’ zoekt dan naar alle records die voldoen aan dit onderwerpstrefwoord en toont deze records dan ook binnen de zoekmachine van de Collectie Zuiderwaterlinie.

Hoe nu verder?

Voordat we deze functionaliteit verder uit kunnen rollen zijn er nog wel een aantal zaken waar we goed naar moeten kijken. In 2021 en 2022 willen we verder experimenteren en het systeem testen. Ook is het nog niet helemaal duidelijk op welke wijze we ‘virtuele collecties’ als dienst gaan aanbieden.

Verder is het belangrijk hoe we omgaan met toestemming voor het delen van de data. Een belangrijk uitgangspunt bij Brabant Cloud blijft namelijk dat het eigenaarschap over de data bij de instelling van wie de data is blijft liggen. Niet iedereen kan dus zomaar je data gebruiken. We moeten dus goed kijken hoe instellingen aan kunnen geven hun data vrijelijk, of beperkt, beschikbaar te stellen voor ‘virtuele collecties’ van andere instellingen.

Bekijk de hele sessie in de onderstaande video:

Lees ook de relevante documentatie:

Wil je meer willen weten over 'virtuele collecties' en themaportals? Neem dan contact op met onze helpdesk.