Wat een inclusiever erfgoedveld precies betekent voor collectiebeheer en op welke manieren we dit kunnen bewerkstelligen gaan we in de komende periode onderzoeken. Dit doet Erfgoed Brabant onder andere door het opzetten van de workshop met de werktitel Woorden doen ertoe. In deze blogreeks lees je meer over de zoektocht naar een inclusief collectiebeheer en de opbrengsten van de workshops.
Erfgoed is voor iedereen!
Vrijwel iedereen die je het vraagt zal beamen dat “erfgoed voor iedereen is”. Maar toch is dit niet vanzelfsprekend. Wanneer een organisatie niet kritisch kijkt naar de eigen omgang met diversiteit, toegankelijkheid en inclusie worden – veelal onbewust – individuen en groepen uitgesloten van deelname. Door bewust te kijken naar de genoemde thema’s en daarover met elkaar in gesprek te gaan kun je publiek actief uitnodigen om meer met erfgoed te doen. Zo zet je een completer beeld neer van het erfgoed van ons allemaal. Maar wat wordt precies bedoelt met diversiteit, toegankelijkheid en inclusie als we het hebben over (digitaal) erfgoed?
Diversiteit
Diversiteit gaat over allerlei aspecten, zoals een lichamelijke of geestelijke gezondheid, gender, leeftijd, seksualiteit of sociaaleconomische achtergrond. Natuurlijk vertel je als erfgoedinstelling een met zorg gekozen verhaal, maar neem je hierin wel alle aspecten mee? Vertel je ook het verhaal van de vrouw? Van de arbeider? Van de tot slaaf gemaakte? Zou iedereen in jullie collectie iets kunnen vinden waarin ze zichzelf kunnen herkennen? Dit zijn geen eenvoudige vragen, maar daarom is het des te belangrijker om hierbij stil te staan.
Bestuur van de R.K. Boerinnenbond Boxtel bij hun eerste lustrum. (Foto: Fotopersbureau Het Zuiden, BHIC)
Toegankelijkheid
In het geval van toegankelijkheid wordt vaak de driedeling fysieke toegankelijkheid, inhoudelijke toegankelijkheid en digitale toegankelijkheid gebruikt. In het geval van fysieke toegankelijkheid gaat het om de letterlijke toegang van jouw museum, archief of heemkamer. Zijn het gebouw en de ruimtes goed toegankelijk voor iemand in een rolstoel? Of voor iemand die slechtziend of blind is?
Inhoudelijke toegankelijkheid heeft betrekking op de collectie en de collectiebeschrijving. Voelen mensen zich welkom om je collectie te bekijken? Wanneer iemand kwetsende terminologie moet gebruiken om bepaalde foto’s te kunnen vinden in jouw collectie zal die persoon zich niet uitgenodigd voelen om daarin verder te zoeken of contact op te nemen.
Ten slotte speelt digitale toegankelijkheid een grote rol. Door je collectie digitaal te presenteren ben je al een stuk toegankelijker, dan wanneer dit niet het geval is. Je bent er dan echter nog niet altijd. Bijvoorbeeld iemand die een auditieve beperking heeft, zal wel je oude films kunnen zien, maar kan niet horen wat er gezegd wordt. Je zou er dan toe kunnen overgaan om wat er gezegd wordt in een film uit te typen en als transcriptie toe te voegen. Op die manier kan ook iemand die niet kan horen deze informatie tot zich nemen.
Molukkers in woonoord Lunetten. (Foto: Fotopersbureau Het Zuiden, BHIC)
Inclusie
Bij inclusie komen de thema’s diversiteit en toegankelijkheid samen. Ben jij als erfgoedinstelling fysiek, inhoudelijk en digitaal toegankelijk en hou je hierbij rekening met de diversiteit van de bezoekers? Dan kun je spreken van een inclusieve erfgoedinstelling. Maar houd er rekening mee dat dit een doorlopend proces is. Om inclusief te blijven, moet je in de gaten blijven houden wat er speelt op het gebied van diversiteit en toegankelijkheid. Dit kan door bijvoorbeeld artikelen te lezen en lezingen te bezoeken. Maar blijf ook naar je eigen instelling kijken. Ga in gesprek met bezoekers, medewerkers en vrijwilligers. Waar lopen zij tegenaan? Wat is voor hen belangrijk? Want zaken die voor jou heel normaal kunnen zijn, kunnen een ander juist kwetsen of ervan weerhouden mee te doen.
Op zoek naar inclusie
Als instellingen bewust met deze thema’s aan de slag gaan kan dat grote veranderingen in je werkwijzen vragen. Ook voor Erfgoed Brabant is dit nog een bewustwordingsproces. We kijken zelf dan ook goed wat deze thema’s betekenen voor ons werk. In het specifieke geval van Brabant Cloud passen we deze thema’s toe op de digitalisering van collecties.
"Welke termen worden gebruikt? Welke termen zijn kwetsend? Welke alternatieve termen zijn er? En hoe kunnen we voorkomen dat de eventuele aanpassingen niet ten koste gaan van de doorzoekbaarheid van de collectie?"
In de komende maanden gaan Erfgoed Brabant en verschillende instellingen onderzoeken hoe we geregistreerde collecties inclusiever kunnen maken. Welke termen worden gebruikt? Welke termen zijn kwetsend? Welke alternatieve termen zijn er? En hoe kunnen we voorkomen dat de eventuele aanpassingen niet ten koste gaan van de doorzoekbaarheid van de collectie?
Dit is een traject waarin Erfgoed Brabant zelf ook nog lerende is. We nodigen dan ook graag erfgoedinstellingen uit om hun kennis, ervaringen en enthousiasme met ons te delen! Maar ook over vragen, twijfels en overwegingen gaan we graag in gesprek. In het najaar zullen we een workshop opzetten waarin we gezamenlijk op zoek gaan in de collecties naar het gebruik van woorden. Meer hierover lees je in de volgende blogpost.